از جمله کسب و کارهایی که به شدت در معرض تغییرات فن آوری اطلاعات قرار گرفته صنف مشاور املاک است که با چالشی جدی به نام بانک های اطلاعات املاک آنلاین روبرو شده است. اما آیا واقعا گسترش اینترنت و تغییر در الگوی رفتاری جامعه برای مشاورین املاک یک چالش محسوب می شود؟ در این گفتار با ارایۀ اطلاعاتی دربارۀ تغییر الگوهای رایج به تاثیر آن بر تغییر عادات رفتاری مصرف کنندگان پرداخته و خواهیم دید که چطور آیندۀ مشاورین املاک در نتیجۀ این تغییرات می تواند دگرگون شود. با مشاورآلفا همراه باشید.
با پیشرفت های شگرف در زیرساختهای اینترنتی و گسترش ابزارهای موبایل بسیاری از کسب و کارها دچار تغییر و تحول گشته اند به طوری که برخی به طور کامل حذف شده، برخی با چالش حذف روبرو بوده و برخی نیز آن را به مثابۀ فرصتی دیده و با سازگار کردن خود با آن نه تنها خطر حذف را از سر گذرانده اند بلکه رونق و شکوفایی را برای خود رقم زده اند.
برهمین اساس، بازار املاک نیز دستخوش تغییرات زیادی در سالهای اخیر بوده است. ظهور وب سایت های اینترنتی املاک، اپلیکیشن های موبایلی املاک و ربات های تلگرامی جستجوی ملک شغل مشاور املاک را تحت تاثیر قرار داده اند. برای بررسی آینده شغلی مشاور املاک بهتر است نگاهی به ماهیت عوامل تغییر دهندۀ بازار املاک بیندازیم. به طور کلی اصلی ترین محرک های تغییر در وضعیت پیش روی مشاورین املاک عبارتند از تغییرات در روش های تبلیغات، پوست اندازی روش های بازاریابی املاک و ظهور روش های نوین و همچنین تغییر در رفتارها و سلیقه های مردم که بخش بزرگی از آن ناشی از پیشرفت های فن آوری است.
طی چند سال گذشته حیطه بازاریابی تغییراتی چشمگیر را به خود دیده و ظهور دانش نوینی به نام بازاریابی دیجیتال را تجربه نموده است. وب سایت ها، بلاگ ها و شبکه های اجتماعی امکان رساندن پیام های تبلیغاتی را به طور مستقیم به مصرف کنندۀ نهایی فراهم نموده اند. با پیشرفت های اخیر در فن آوری، تبلیغات دیگر به مانند گذشته محدود به دیواره های تبلیغاتی کنار خیابان ها، بدنۀ اتوبوس و ایستگاهها، روزنامه ها (و بویژه نیازمندی های کاغذی) و رادیو تلویزیون محدود نمی شود. شیوه های نوین تبلیغات و بازاریابی از بازاریابی محتوایی گرفته تا تبلیغات کلیکی، بهینه سازی برای موتورهای جستجو، بازاریابی ایمیلی، بازاریابی شبکه های اجتماعی، بازاریابی موبایل، پیامک های انبوه و غیره امکان ارتباط مستقیم نفر به نفر با بازار هدف را برای عرضه کنندگان خدمات و کالاها فراهم نموده است. این روشها همچنان در حال دگردیسی بوده و در آینده شیوه های تکامل یافته تری از روشهای نوین بازاریابی را خواهیم دید. این تحولات یقینا بر رفتار و سلیقه مشتریان اثرگذار بوده و بر انتخاب های آنان تاثیرات شگرفی را به جای گذاشته است.
سیل ابزارهای نوین ارتباطی و روشهای ارتباط مستقیم موجب شده تا بسیاری از مشاغل که در گذشته نقش رسانه یا واسط میان عرضه کنندۀ کالا یا خدمات و مشتری را ایفا می کردند در معرض تهدید قرار بگیرند. یکی از این مشاغل آژانس های املاک بوده که نقش بانک های اطلاعاتی املاک را بازی می کردند. با گسترش فن آوری اطلاعات و با فراهم بودن گلچینی از ابزارهای دیجیتال در اختیار مردم، اطلاعات مستقیما توسط عرضه کنندگان خدمات و کالا (در این مورد بخصوص: املاک) در بانک های اطلاعاتی آنلاین ثبت شده و بدینوسیله کارکرد اطلاع رسانی مشاورین املاک زیر سوال رفته است. البته این به معنای حذف مشاورین املاک نیست چرا که مشاورین املاک خدمات دیگری نیز به مشتریان ارایه می دهند. لیکن امکان بقا در شرایط کنونی مشروط به روز رسانی آژانس ها و تبدیل به یک آژانس املاک مدرن است.
با تکامل تلفن های هوشمند و گسترش زیرساخت های داده تلفن همراه و کاهش هزینه های آن، بخش بزرگی از افراد، اگر نگوییم همه، به اینترنت موبایل دسترسی دارند. بنابراین برای آنلاین بودن دیگر کسی مجبور به ماندن در دفتر کار یا خانه نیست. افراد می توانند به سادگی در مسیر رسیدن به محل کار یا هنگام تماشای مسابقه ورزشی یا در هر مکان و زمان دلخواه ملک خود را روی وب سایت های ملکی ثبت کنند. در نتیجه به طور خودبخود شمار مراجعین به آژانس های املاک کاهش یافته است.
از سوی دیگر وب سایت های ملکی نیز با ارایۀ خدمات روی موبایل امکان بهره مندی بهینه مردم از وقت را فراهم آورده تا افراد در هر زمان با استفاده از یک گوشی هوشمند به ثبت ملک یا جستجوی ملک خود بپردازند. مزیت های ارایه شده در برخی وب سایت های املاک حتی نیاز به اپلیکیشن های موبایل را نیز برطرف نموده و با طراحی سازگار با موبایل دیگر نیازی به نصب اپلیکیشن روی موبایل نیست. بویژه اینکه این روزها اپلیکیشنهای غیراستاندارد املاک، که تعدادشان کم نیست، موجب اختلال در کارکرد گوشی های هوشمند می شوند. البته یک مشکل دیگر اپلیکیشن های موبایل این است که هنگام نصب اجازۀ دسترسی به اطلاعات تماس ها، دوربین و . . . را از دارندۀ گوشی می گیرند و بنابراین مسایل امنیتی و حریم خصوصی نیز یکی از دیگر از چالش های نصب اپلیکیشن های موبایل است.
از دیگر ابزارهای بسیار کاربردی توسعۀ ربات های تلگرامی املاک است که به دلیل نفوذ گستردۀ تلگرام در ایران و حضور بیشتر مردم ایران در این شبکۀ اجتماعی امکانات بسیار خوبی را برای جستجو و یا درخواست ملک از طریق ربات تلگرام برای کاربران فراهم نموده است.
در گذشته افراد نیاز داشتند تا در مورد چیزی که قصد خرید آن را دارند از دیگران نظر بخواهند. در امور املاک معمولا این مشاور املاک بود که به آنها مشاوره فکری می داد و راه را برای تصمیم گیری بهتر هموار می کرد. حال آنکه امروزه امکان تبادل نظر و گفتگو و یادداشت نویسی (comment) در بسیاری از سایت ها وجود دارد و افراد می توانند در وب سایت های املاک، شبکه های اجتماعی و دیگر مکان ها از روی میزان بازدیدها و دیدگاههای ثبت شدۀ کاربران در مورد یک ملک یا حتی یک مشاور املاک اطلاعات ارزشمندی را بدست آورند که به تصمیم گیری آنان کمک شایانی می کند. این گفتگوها و یادداشت ها که معمولا پایین خبرها یا شبکه های اجتماعی و سایت های املاک نوشته می شود تبدیل به یک عادت فرهنگی شده که بر رفتارهای افراد تاثیرات قابل توجهی گذاشته است.
با این وجود، این مساله را نمی توان یک تهدید برای مشاوران املاک قلمداد کرد. بلکه بر عکس، آن دسته از مشاوران که خود را همواره به روز نگه می دارند می توانند به یک مشاور همیشه در دسترس تبدیل شوند. ابزارهایی مانند پیشخوان حرفه ای مشاوران املاک می تواند به مشاوران کمک کند تا به یک مشاور املاک مدرن و به روز تبدیل شده و در برآوردن نیاز مشتریان خود موفق تر عمل کنند.
دردسرهای راه اندازی وب سایت اختصاصی برای مشاورین و هزینه های نگهداری و به روزرسانی وب سایت موجب شده تا بسیاری از مشاورین املاک در پوستۀ سنتی خود باقی مانده و به استفادۀ صرف از شبکه های اجتماعی روی آورند. این تصور که با یک کانال تلگرام می توان به یک مشاور املاک مدرن تبدیل شد چندان درست نبوده و برای بقا در بازار پویای امروز، طیف گسترده ای از ابزارهای ارتباطی و روشهای بازاریابی دیجیتال نه تنها برای مشاورین املاک بلکه برای همۀ فعالان صنعت ساختمان مورد نیاز است تا با ارتباط دو سویه با مشتریان بتوانند به بهترین شکل ممکن پاسخگوی نیاز بازار هدف خود باشند چرا که دنیای امروز دنیای مشتری نوازی است و هیچ خبری از شرایط حاکم بر بازار در دهه های 60 و 70 و 80 نیست که در آن ساختمان قبل از ساخته شدن فروش می رفت و تاخیر در تحویل هم چندان مشکلی ایجاد نمی کرد. ده ها هزار واحد مسکونی خالی و قدرت خرید پایین مردم شرایط را به شدت تغییر داده است. از اینرو، فروش ملک در این شرایط واقعا نیازمند ابزارهای فرا ارتباطی است!
به طور کلی ملک دارای دو بعد اقتصادی است. در درجه نخست، بعد سرمایه ای آن است که به عنوان یک دارایی سرمایه ای مهمترین پشتوانه زندگی خانوارها به شمار می رود. دوم، جنبه مصرفی ملک است که برای هر خانوار یک ملک به عنوان محل زندگی یا محل کار و کسب ارزش مصرفی دارد. با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر بازار از جمله رکود در بخش مسکن، خریداران با دقت بیشتری اقدام به خرید می کنند. بویژه اینکه آسانی دسترسی به اطلاعات املاک موجب شده تا خریداران ملک تمامی گزینه ها را بررسی کرده و پس از سبک سنگین کردن گزینه های دلخواه، با آگاهی کامل بهترین ملک را خرید کنند. بنابراین ثبت ملک با ارایۀ اطلاعات دقیق و درست دربارۀ ملک می تواند شانس تماس مشتریان احتمالی را افزایش دهد. متاسفانه این مساله ای است که نه مردم و نه مشاورین املاک به آن توجه دارند و در اغلب موارد اطلاعاتی بسیار اجمالی شامل متراژ، تعداد خواب، قیمت و یکی دو مورد از امکانات ملک در بانکهای اطلاعاتی ثبت می شود.
متاسفانه فعالیت سایت های غیر تخصصی در بخش املاک که یک بخش کاملا تخصصی و پر اهمیت از دیدگاه اقتصادی و اجتماعی است به گسترش این مشکل دامن زده و شاهد هستیم که معرفی ملک در این سایت های چندمنظوره، حالتی شبیه جمعه بازارهای مرغ و خروس و یا دوشنبه بازار بدلیجات به صنعت املاک و ساختمان داده است! صنعتی که از آن به عنوان موتور محرک اقتصادی یاد می شود تا پایین ترین سطح تنزل یافته و همچون یک قفس دست دوم یک پرندۀ خانگی در این سایتها ثبت می شود. خوشبختانه با رقابتی شدن بازار و گسترش فن آوری و بهینه سازی سایت های تخصصی املاک دیدگاه مردم نیز در این زمینه در حال تغییر است و مردم آن حساسیت سابق و ترس و نگرانی نسبت به ارایه نکردن اطلاعات تکمیلی نسبت به ملک خود را رفته رفته کنار گذاشته و به ثبتاطلاعات کامل و دقیق از ملک عادت می کنند.
ارایۀ تصاویر با کیفیت که گویای ویژگیها و وضعیت ملک باشد نقش بسیار پررنگی در تصمیم گیری مشتریان دارد. بویژه از زمانی که گوشی های هوشمند با دوربین های با کیفیت بالا در دسترس همه قرار گرفته و وب سایت های املاک نیز امکانات خوبی برای بارگزاری تصویر از ملک ارایه می دهند. البته بیشتر مردم و حتی برخی از مشاورین املاک هنوز نسبت به این مساله توجه کافی نداشته و معمولا تمایلی به ارایه تصویر از ملک نداشته و یا سهوا یا عمدا عکس های بدون کیفیت بر روی وب سایت ها قرار می دهند. حال آنکه با وضعیت کنونی ترافیک شهری و گسترش افقی و عمودی شهرها و دغدغه های مردم، فرصت بازدید از چندین و چند ملک برای خریداران و موجران فراهم نبوده و از اینرو ثبت چند تصویر با کیفیت از ملک می تواند شانس معامله را افزایش دهد. رعایت نکاتی چند در تصویربرداری از ملک می تواند کارآیی عکاسی را بالاتر برده و شانس موفقیت عملیات بازاریابی ملکی را دو چندان کند.
در این مقاله تلاش شد تا به برخی از محرک های تغییر در کسب و کار مشاورین املاک پرداخته شود. اینکه مشاورین املاک در برابر تغییرات بازار مقاومت می کنند یا با تطبیق خود با شرایط جدید از فرصتهای موجود بهره برداری کرده و بازار خود را بزرگتر می کنند بسته به آمادگی آنها برای تغییر دارد. قدر مسلم آن است که ابزارهای جدید امکان گسترش بازار یک کسب و کار را فراتر از حد تصور فراهم نموده اند. آلفاملک نیز با درک این شرایط اقدام به تولید و ارایۀ دستیار دیجیتال مشاورین املاک نموده و آنچه را که یک فعال املاک برای تبدیل شدن به یک آژانس املاک مدرن نیاز دارد در اختیار وی قرار داده است.
06 مهر 98
24 امرداد 98